Kıbrıs Yumurta Donasyonu
Tüp bebek yöntemi sayesinde elde edilen yumurta hücrelerinin, alıcı kadın olan anne adayının eşinden alınan sperm hücreleri ile döllenmesi ve anne adayının rahmine embriyonun transfer edilmesi işlemine yumurta bağışı yani yumurta donasyonu denilmektedir. Yumurta donasyonu yöntemi ile dünyaya gelen ilk bebek 3 Şubat 1984 senesinde doğmuştur. Kendi yumurta hücreleri ile gebe kalması imkansız olan kadınların, bu uygulama sayesinde gebe kalma şansı doğmaktadır. Kadının gebe kalması, yumurta hücresinin erkeğin spermiyle döllenmesine bağlı olduğundan kendi yumurta hücreleri ile gebe kalamayan ya da yumurta rezervi tükenmiş olan kadınların gebe kalması için tek yöntem yumurta donasyonu işlemidir. Ancak bu yöntemin uygulanması birçok ülkede yasaklanmıştır. Ülkemizde de yasaklanan yumurta donasyonu işlemi KKTC’de uygun şartlar sağlandığı zaman yapılmaktadır.
Yumurta üretemeyen, menopoza girmiş olan kadınların, genç, sağlıklı ve doğurganlık özelliğini koruyan başka bir kadının yumurta hücreleri ile kendi eşinin spermlerinin döllenmesi sonucunda uygulanmakta olan yumurta donasyonu işleminde tüp bebek tedavi yöntemi kullanılmaktadır. Rahmi sağlıklı olmasına rağmen sağlıklı ve kaliteli yumurta hücrelerine sahip olmayan kadınların kendi eşlerinden bebek sahibi olmaları bu yönteme bağlıdır. Bu yöntemin uygulanmasının tüp bebek tedavi yönteminden tek farkı ise yumurta hücrelerinin donörden elde edilerek döllenmesidir.
Yaşı ilerlemiş olan kadınların yumurtalarının döllenme şansı oldukça düşüktür. Çünkü kadının yumurta hücreleri insan vücudundaki dokular nasıl yaşlanıyorsa öyle yaşlandığı için döllenme olasılığı düşmektedir. Kadın 45 yaşına gelse dahi yumurtlasa da yumurta hücrelerinin döllenmesi ile sağlıklı gebelik elde edilme olasılığı oldukça düşüktür. Kadınların gebe kaldıktan sonra gebeliğin düşükle sonuçlanma riski otuzlu yaşlarda yaklaşık yüzde 12 iken, 40-45 yaşına gelindiği zaman bu oran yüzde 51’e kadar çıkmaktadır. Yaşı ilerleyen kadınlarda gebelik bakımından diğer önemli bir risk ise kromozomal anomalilerinin artmış olmasıdır. Yaşı ilerleyen kadınlarda down sendromu gibi doğumsal anomalilerin olma riski gençlerle kıyaslandığı zaman çok daha fazladır. Tüp bebek tedavi yöntemi esnasında dahi otuzlu yaşlarda gebe kalma şansı, kırklı yaşlarda gebe kalma şansına göre çok daha yüksektir. Tüm bunlardan ötürü yaş etkeni kadınlarda üreme ve doğurganlık bakımından çok büyük öneme sahiptir. Yaşı ilerlemiş olan kadınlarda tüp bebek tedavi yöntemi dahil sağlıklı gebelik elde etme ve bu gebeliğin başarıyla sonuçlanma şansı oldukça düşük olduğundan tüm çabaların boşa gitme riski yüksektir. Bu faktörler göz önüne alındığı zaman kadınların hayalindeki gebeliğe kavuşmasında ve bebek sahibi olmasında en büyük yardımcıları yumurta donasyonu yöntemidir.
Yumurta Donasyonu Yöntemi Nasıl Uygulanır?
Yumurta donasyonu uygulamasında insanlar arasındaki ilişki iki tür olabilir. Bu ilişkilerden birinde yumurtayı veren ve yumurtayı alan kişiler birbirine tanıyabilirken, diğerinde ise yumurtayı veren ve yumurtayı alan kişiler birbirlerini tanımazlar. Ancak yumurta donasyonu uygulamasında yumurtayı veren ve yumurtayı alan kişi çoğu zaman birbirini tanımaz.
Tüp bebek tedavisi esnasında yumurtalar toplanmadan önce kadına yumurta gelişimi için bir tedavi programı uygulanır. Yumurta donasyonu uygulamasında ise bu tedavi programı sadece yumurtayı veren kadına uygulanmaktadır. Yumurtayı alan kişiye ise böyle bir tedavi programı kesinlikle uygulanmaz. Bunun nedeni ise alıcının yumurtalarının yumurta donasyonunda kullanılmamasıdır. Yumurta alıcısına, rahim içi zarının gebeliğe hazır hale gelmesi için bir takım tedavi programları uygulanır. Yumurta donasyonu esnasında yumurtayı bağışlayan kadına ve yumurtayı alan kadına uygulanan tedavi programları eş zamanlı uygulanmaktadır. Yumurtayı alan kadının eşinden alınan sperm hücreleriyle döllenen yumurtalardan elde edilen embriyolar taze olarak anne adayının rahmine hemen yerleştirilebileceği gibi istendiği takdirde dondurulmak suretiyle daha sonrada kullanılabilmektedir. Embriyolar taze olarak kullanılacaksa, yumurta bağışçısından yumurtaların toplanacağı gün yumurta alıcısının eşinden alınan sperm hücreleri ile toplanan yumurtalara mikro enjeksiyon işlemi uygulanmaktadır. Yumurta donasyonu işlemi esnasında uygulanan bu tedavide yumurta bağışçısı ve yumurta alıcısı kesinlikle birbiriyle karşılaşmaz. Yumurta donasyonu uygulamasının ilerleyen aşamalarında ise tüp bebek tedavisi uygulamasında yapılan işlemlerin aynısı uygulanmaktadır. Embriyoların anne rahmine transfer işlemi 3-5 gün içerisinde yapıldıktan sonra gebeliğin gerçekleşip gerçekleşmediğini anlamak için 12 gün sonra gebelik testi yapılmaktadır.
Yumurta Donasyonu Kimlere Uygulanır?
Sağlıklı bir rahme sahip olsa da değişik faktörlerden dolayı menopoza erken giren kadınlar yumurta donasyonu işleminden faydalanabilir.
Yumurta hücrelerinde genetik bir bozukluk olduğu tıbbi yollarla ispatlanan kadınlar için de yumurta donasyonu işlemi uygundur.
Geçirmiş olduğu bir hastalıktan dolayı yumurta hücreleri alınmış olan kadınlar da yumurta donasyonu işleminden faydalanabilmektedir. Bu kadınlar, yumurtalık hücrelerini herhangi bir nedenden ötürü kaybetseler de yumurta donasyonu uygulaması sayesinde gebe kalarak bebek sahibi olabilmektedirler.
Kanser hastalığından dolayı kanser tedavisi gören kadınlarda yumurta donasyonu işlemi sayesinde gebe kalma şansına sahiptir. Çünkü kanser tedavisi esnasında kullanılan ilaçlar yumurtalık dokusuna zarar vermektedir.
Kalıtsal yollardan bebeğine hastalık geçirme riski olan kadınlar da yumurta donasyonu tedavisinden faydalanabilir.
Tüp bebek tedavi sayısı fazla olmasına rağmen gebelik elde edilemeyen kadınlar içinde yumurta donasyonu işlemi uygundur.
Yaşı ilerlediği için tüp bebek tedavi yöntemiyle dahi gebe kalma şansı olmayan kadınlar için de yumurta donasyonu işlemi uygulanmaktadır.
Kromozomlardaki anormalliklerden dolayı gebe kalmış olmasına rağmen düşük yapmış olan kadınlarda yumurta donasyonu işleminden faydalanır.
Tüp bebek tedavisi uygulanırken yumurta geliştirici ilaçlara yanıt vermeyen kadınlar içinde yumurta donasyonu işlemi uygun bir yöntemdir.
Yumurta Donasyonu İşleminde Bağışçılar Nasıl Seçilir?
Yumurta bağışçısı olacak kadın ile alıcı çift daha önceden birbirini tanımıyor olabileceği gibi birbirini tanıyan kişilerde bağışçı olabilmektedir.
Yumurta bağışı yapacak olan kadınlar 20-29 yaş aralığında olmalı ve genel sağlığında herhangi bir problem olmamalıdır.
Yumurta bağışı yapacak olan kadının daha evvel sağlıklı bir çocuk dünyaya getirmiş olması gerekir.
Yumurta bağışı yapacak olan kadının aile öyküsünde zeka geriliği gibi problemlerin olmaması oldukça önemlidir.
Yumurta bağışı yapacak olan kadınların kalıtsal bir hastalığının olmaması gerekir.
Yumurta bağışı yapacak olan kadınların eroin, uyuşturucu gibi madde bağımlısı olmamasına çok dikkat edilmektedir.
Yumurta bağışı yapacak olan kadınların bulaşıcı hastalığı olmaması gerekir.
Yumurta bağışı yapacak olan kadınların boy, kilo gibi özelliklerinin ortalama değerlerde olması önemli hususlar arasında yer almaktadır.
Yumurta bağışçısı özellikle enfeksiyon hastalıkları ve genetik hastalıklar bakımından ayrıntılı olarak değerlendirilmektedir.
Yine bağışçının genel fiziksel özellikleri, kan grubu, etik kökeni gibi taramaları ayrıntılı bir şekilde yapılır.
Bağışçının göz rengi, saç rengi gibi fiziki özellikleri kayıt altına alınmaktadır.
Tüm bu veriler ışığında bağışçıdan alınan yumurtalar uygun özelliklere sahip olan alıcılar ile eşleştirilmektedir.
Başarılı Yumurta Donasyonu İşlemi İçin Çiftlere Hangi Testler Yapılır?
FSH, LH, E2 ve prolaktin hormonları analiz edilir.
Sperm analizi yapılır.
Rahim filmi veya HSG ve pelvik ultrason yapılır.
Kan grubu analizleri yapılır.
HBsAG, Anti HCV ve HIV gibi bulaşıcı hastalıkların tespiti için gerekli testler yapılır.
Tam kan sayımı yapılır ve açlık kan şekeri test edilir.
T3, T4 ve TSH testleri yapılır.
Yumurta bağışçısı olacak donör belirlenirken, alıcı anne adayının fiziksel özellikleri değerlendirilir.
Yumurta donasyonu uygulanarak yapılan tüp bebek tedavisi esnasında cinsiyet tayin edilirken microsort yöntemi sayesinde embriyolar oluşturulmadan evvel erkeğin sperminde kız ve erkek hücreler ayrılabilmektedir. PGD tekniği ile yapılan cinsiyet seçiminde embriyolar oluştuktan sonra embriyodan alınan tek hücre ile cinsiyet tayininin yanı sıra genetik taramada yapılabilir. Yine microsort ve PGT yöntemlerinin birleştirilmesi ile cinsiyet tayini yapılarak alıcı çiftin istediği cinsiyetteki embriyo anne adayının rahmine transfer edilir.
Yumurta Donasyonu İşleminde Başarı Oranı Kaçtır?
Yumurta donasyonu işleminde başarı oranı tüp bebek tedavi uygulamasındaki başarı oranı ile aynıdır. Yumurta nakli yüksek başarı oranı ile sonuçlanmaktadır. Alıcı kadında gebeliğin elde edilmesindeki başarı tümüyle tüp bebek tedavisine bağlıdır.
Yumurta Donasyonu İşleminde Cinsiyet Belirlenebilir mi?
Yumurta donasyonu işlemi yaptıran ve tüp bebek tedavisi uygulanan çiftler bebeklerinin cinsiyetlerini tayin edebilmektedir. Yumurta donasyonu işlemi uygulanırken, embriyolar transfer edilmeden hemen evvel biyopsi işlemi sayesinde PGT tekniği ile cinsiyet tayini yapılabileceği gibi kromozomal bakımdan genetik taramada yapılabilmektedir. Alıcı çiftin istediği cinsiyetteki embriyolar anne adayının rahmine gelişmelerini takip eden beşinci günde yerleştirilmekte ve gebelikte cinsiyet tayin edilebilmektedir.
